Συνοπτικά μας τα περιγράφει το ακόλουθο ποηματάκι, που μας είπε ο Εφημέριος μας, Αρχιμ. Πέτρος Μποζίνης, για την Μεγάλη εβδομάδα:
Μεγάλη Δευτέρα ο Χριστός στη μαχαίρα
Μεγάλη Τρίτη ο Χριστός εκρίθη
Μεγάλη Τετάρτη ο Χριστός εχάθη
Μεγάλη Πέμπτη ο Χριστό ευρέθη
Μεγάλη Παρασκευή ο Χριστός στο καρφί
Μεγάλο Σαββάτο ο Χριστός στον τάφο
Μεγάλη Κυριακή Χριστός Ανέστη Χριστιανοί
Τι όμως γιορτάζουμε συγκεκριμένα; Ας τα πάρουμε όλα με την σειρά. Ξεκινήσαμε από τις τελευταίες μέρες της μεγάλης σαρακοστής.
Σάββατο του Λαζάρου
Το τελευταίο Σάββατο της σαρακοστής γιορτάζουμε την ανάσταση του Λαζάρου, το μεγαλύτερο θαύμα που έκανε ο Χριστός πριν την Ανάσταση του. Είναι μεγαλύτερο γιατί μας δείχνει ότι ο Χριστός είναι Κύριος της ζωής και του θανάτου. Αν και ο φίλος του ο Λάζαρος είναι ήδη τέσσερις μέρες νεκρός και η σήψη του σώματός του άρχισε να γίνεται αισθητή από όλους, ο Χριστός λέει στην Μάρθα „αναστήσεται ο αδελφός σου“ και συνεχίζει „εγώ ειμί η ανάστασις και η ζωή. Ο πιστεύων εις εμέ, καν αποθάνει,...“, σηκώνει το πρόσωπό Του προς τον ουρανό, προσεύχεται και φωνάζει μετά „Λάζαρε δεύρον έξω“. Και ο Λάζαρος αναστένεται, σηκώνεται και βγαίνει έξω.
Η Ανάστασις του Λαζάρου
Ο κόσμος δεν μπορεί να πιστεύσει κάτι τέτοιο και έρχονται όλοι για να δουν το θαύμα. Οι ιερείς όμως τον φθονούν ακόμη περισσότερο. Φθονούν και τον Λάζαρο που αναγκάζεται αργότερα να φύγει για την Κύπρο όπου έζησε 30 χρόνια σαν επίσκοπος. Ακόμη και σήμερα υπάρχει στον τάφο του επιγραφή „Λάζαρος ο τετραήμερος και φίλος του Χριστού“.
Κυριακή των Βαϊων
Είσοδος στα Ιεροσόλυμα
Η Κυριακή των Βαϊων είναι ταυτόχρονα και η αρχή της Μεγάλης εβδομάδας .
Μεγάλη Δευτέρα (ο όρθρος γίνεται την Κυριακή το απόγευμα)
ενθυμούμαστε
1ον) τον Άγιο Ιωσήφ τον Πάγκαλο, υιού του Ιακώβ, που είναι τύπος του Κυρίου μας γιατί και εκείνος φθονήθηκε από τα αδέρφια του ρίχτηκε σε λάκκο, πουλήθηκε, βασανίστηκε στην Αίγυπτο, μπήκε στην φυλακή στο τέλος όμως δοξάστηκε και δεν κράτησε κακία στα αδέρφια του αλλά τα συγχώρησε.
2ον) Την άκαρπη συκιά που ξεράθηκε, όταν την επέπληξε ο Κύριος και που μας δείχνει το τέλος της άκαρπης Συναγωγής.
Μεγάλη Τρίτη (ο όρθρος ψάλλεται την Μεγ. Δευτέρα το βράδυ)
ενθυμούμαστε
1ον) την παράβολή των δέκα παρθένων. Ο Κύριος μας προσκαλεί σε γάμο, στο γάμο μαζί Του και με την παραβολή θέλει να μας πει να είμαστε πάντα έτοιμοι, όπως οι φρόνιμες παρθένες, γιατί δεν ξέρουμε πότε θα έρθει το τέλος μας και πότε η ημέρα της Κρίσεως.
Η προσευχή στη Γεσθημανή - οι μαθηταί κοιμούνται
«Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τώ μέσω τής νυκτός, καί μακάριος ο δούλος, όν ευρήσει γρηγορούντα, ανάξιος δέ πάλιν, όν ευρήσει ραθυμούντα. Βλέπε ούν ψυχή μου, μή τώ ύπνω κατενεχθής, ίνα μή τώ θανάτω παραδοθής, καί τής βασιλείας έξω κλεισθής, αλλά ανάνηψον κράζουσα. Άγιος, Άγιος, Άγιος εί ο Θεός, διά τής Θεοτόκου ελέησον ημάς».
«Τόν νυμφώνά σου βλέπω, Σωτήρ μου κεκοσμημένον, καί ένδυμα ουκ έχω, ίνα εισέλθω εν αυτώ, λάμπρυνόν μου τήν στολήν τής ψυχής, Φωτοδότα, καί σώσόν με».
Ας ετοιμαστούμε και ας φορέσουμε το φόρεμα των αρετών για να είμαστε εφοδιασμένοι κατάληλα.
Μεγάλη Τετάρτη (βράδυ Μεγ. Τρίτης)
„Κύριε, η εν αμαρτίες περιπεσούσα γυνή...“ είναι το χαρακτηριστικό τροπάριο της ημέρας γραμμένο από την Κασσιανή την Μοναχή.
Σαν αυτήν την ημέρα
1ον) μία πόρνη έρχεται και αλείβει τα πόδια του Κυρίου με ακριβό άρωμα, τα πλύνει με τα δάκρυά της και τα σκουπίζει με τα μαλλιά της.
2ον) συνέρχεται το συμβούλιο των Ιουδαίων για να καταδικάσει τον Χριστό
3ον) Γίνεται η αναχώρηση του Ιούδα προς τους Αρχιερείς για να συμφωνήσει μαζί τους το αντάλλαγμα των τριάντα αργυρίων για την προδοσία. Για τον λόγο αυτό καθιερώθηκε ήδη από τους αποστολικούς χρόνους η νηστεία της Τετάρτης.
Η προδοσία του Ιούδα
Την Μεγάλη Τετάρτη το απόγευμα τελείται και το μυστήριο του ιερού Ευχελαίου.
Μεγάλη Πέμπτη (βράδυ Μεγ. Τετάρτης)
Γίνεται ανάμνηση
Εδώ ψάλουμε και το:
Ο νιπτήρ
2ον) του Μυστικού Δείπνου που είναι η παράδοση στους Αποστόλουςκαι δια αυτών σε εμάς της Θείας Ευχαριστίας και των Αχράντων Μυστηρίων. „Λάβετε φάγετε, τούτο εστί το Σώμα μου, το υπέρ υμών κλώμενον εις άφεσιν αμαρτιών“ „Πίετε εξ αυτού πάντες, τούτο εστί το Αίμα μου, το της Καινής Διαθήκης, το υπέρ υμών εκχυνόμενον εις άφεσιν αμαρτιών“.
3ον) της θαυμαστής προσευχής του Κυρίου προς τον Πατέρα Του.
4ον) της προδοσίας. Ο Ιούδας παραδίνει τον Κύριο στους Ιουδαίους δίνοντας τον συνθηματικά ένα φιλί και λέγοντας ειρωνικά „χαίρε, ραββί“ (διδάσκαλε).
Το πρωϊ της Μεγάλης Πέμπτης γίνεται κανονική θεία λειτουργία με εσπερινό, σε ανάμνηση της πρώτης Θείας Ευχαριστίας. Για όσους νηστεύουν (και από λάδι) την μεγάλη εβδομάδα, δεν επιτρέπεται κατάλυση λαδιού αυτήν την ημέρα.
Την Μεγάλη Πεμπτη βάφουν και τα πασχαλινά κόκκινα αυγά. Κατά μία παράδοση η Μαρία η Μαγδαληνή πήγε στην Ρώμη και διαμαρτυρήθηκε στον Αύγουστο για το έγκλημα του Πιλάτου, και του ανάφερε τα σχετικά με τα Πάθη και ιδιαίτερα τα της Αναστάσεως του Χριστού. Ο Αύγουστος δεν πίστευε. Τότε αυτή τον κάλεσε να πιστέψει στην Ανάσταση αν γινόταν το θαύμα, το αυγό που κρατούσε στο χέρι της να βαφεί κόκκινο μόνο του, πράγμα που έγινε.
Μεγάλη Παρασκευή (βράδυ Μεγάλης Πέμπτης)
Την ημέρα αυτή πάσχουμε και εμείς μαζί με τον Χριστό μας. Πάμε από τον Πόντιο στον Πιλάτο. Από τον Πιλάτο στον Καϊάφα και πάλι πίσω.
Ενώπιον του Πιλάτου
Ζούμε τους εξευτελισμούς, τα ραπίσματα τα φτυσίματα τον αγκάθινο στέφανο... εν γένει τα Πάθη Του όλα και προ παντός την Σταύρωσή Του. Την ημέρα αυτή βλέπουμε ότι ακόμη και την τελευταία στιγμή έχουμε την ευκαιρία να μετανοήσουμε και να κληρονομήσουμε την αιώνια Βασιλεία, όπως και ο ένας από τους δύο ληστές που σταυρώθηκαν μαζί Του, αρκεί να το θέλουμε.
Η πορεία προς τον Γολγοθά
Αυτό το βράδυ είναι που συμμετέχουμε στην ακολουθία των Αγίων Παθών ή αλλιώς „τα Δώδεκα Ευαγγέλια“. Μετά το πέμπτο Ευαγγέλιο γίνεται η Σταύρωση και ακούμε τον Ιερέα περιφέροντας τον Χριστό μας επάνω στον σταυρό να λέει „Σήμερον κρεμάται επί ξύλου...“. Μεγάλος πόνος και μεγάλη θλίψη καταβάλει τους πιστούς. Αλλά και εδώ δείχνει την αγάπη Του προς τον άνθρωπο λέγοντας „πάτερ άφές αυτοίς, ου γαρ οίδασι τι ποιούσι“.
Η Στάυρωσις
Στην πατρίδα μας το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης προς Μεγάλη Παρασκευή αγρυπνούν δίπλα στον Νεκρό Εσταυρωμένο.
Την Μεγάλη Παρασκευή το πρωί γίνεται η Αποκαθήλωση του Εσταυρωμένου. Κατόπιν τοποθετείται στο ιερό Κουβούκλιο (κενοτάφιο) ο Επιτάφιος (ύφασμα πάνω στο οποίο είναι κεντημένος ο Κύριος μας ως νεκρός), και στολίζεται ο ¨Επιτάφιος“.
Η Αποκαθήλωσις
Το Μεγάλο Σάββατο
τελούμε ανάμνηση της ταφής του Χριστού και της καθόδου Του στον Άδη. Η Θεότητα του Κυρίου δεν είχε φύγει από το Σώμα του. Την Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ γίνεται η ακολουθία του Επιταφίου, όπου ψάλλονται τα εγκώμια και μετά γίνεται η περιφορά του επιταφίου. Σε πολλές περιοχές οι πόρτες της εκκλησίας είναι κλειστές κατά την επιστροφή του Επιταφίου και οι ιερείς έψελναν το ¨΄Αρατε πύλας“ για να ανοίξουν. Το έθιμο αυτό συμβολίζει ότι ο Άδης δεν ήθελε να ανοίξει το βασίλειο του, για να μην περάσει μέσα ο Χριστός. Όμως Αυτός έσπασε τις χάλκινες πύλες και τις αλυσίδες και μπήκε μέσα συνεχίζοντας και εκεί την διδασκαλία Του και το απολυτρωτικό Του Έργο για να γλυτώσει και αυτούς που δεν Τον είχαν ακούσει όταν ζούσαν. Ένα προσεκτικό βλέμμα της εικόνας μας δείχνει, ότι ο Χριστός πιάνει τον Αδάμ και την Εύα (αντιπροσωπευτικά για όλο το ανθρώπινο γένος) και τους ανασταίνει. Στον Άδη έμεινε τρεις μέρες και πήρε από εκεί στην δική Του Βασιλεία όσους ήθελαν να πάνε μαζί Του.
Το Σάββατο το πρωί γίνεται ο εσπερινός του Σαββάτου και η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου που έχει αναστάσιμο χαρακτήρα.
Το Σάββατο το βράδυ λίγο πριν τα μεσάνυχτα σβύνουν τα φώτα της εκκλησίας και ο ιερέας βγαίνει από την Ωραία Πύλη κρατώντας το τρικέρι ψάλλοντας „Δεύτε λάβετε φως...“, μετά βγαίνουμε όλοι έξω από την εκκλησία όπου ο ιερέας μετα την ανάγνωση του Ευαγγελίου „Διαγενομενου του Σαββάτου...“ και συνήθως στις 12 τα μεσάνυχτα ψάλλει το «Χριστός ανέστη εκ νεκρών, θανάτω θάνατον πατήσας, καί τοίς εν τοίς μνήμασι, ζωήν χαρισάμενος». Μετά από λίγο ξαναμπαίνουμε στην εκκλησία ψέλνοντας τον κανόνα της Αναστάσεως και ακολουθεί ο αναστάσιμος όρθρος και η πανηγυρική Θεία Λειτουργία. Όσοι πιστοί μένουν στην Θεία Λειτουργία ακούν τους αναστάσιμους ύμνους και αισθάνονται την κατάνυξη αλλά και την μεγαλοπρέπεια των ύμνων της Αναστάσεως. Εδώ ακούμε και τους ύμνους που διαβάσαμε στην αρχή. Θα έπρεπε κάθε πιστός να συμμετάσχει στο τραπέζι της Αναστάσιμης Θείας Λειτουργίας και να μεταλάβει των Αχράντων Μυστηρίων.
Πάσχα λοιπόν σημαίνει διάβαση, λύτρωση, σωτηρία. Όπως ο παλαιός λαός του Θεού, ο Ισραήλ, σώθηκε, χάρις στην θαυμαστή βοήθεια του Θεού, από την φαραωνική τυραννία, έτσι και ο νέος λαός Του, οι πιστοί από όλες τις φυλές του κόσμου, σώθηκαν από την νοητή φαραωνική τυραννία της αμαρτίας και πέρασαν στην εν Χριστώ πραγματική ελευθερία της χάριτος του Θεού. Το χριστιανικό Πάσχα είναι ο λαμπρότατος εορτασμός της πανανθρώπινης απελευθέρωσης από τον πιο τυραννικό και ανίκητο δυνάστη, τον άρχοντα αυτού του κόσμου, τον διάβολο και τον πικρό και αναπόφευκτο θάνατο.
Σημείωση:
Συνεργάτης μας , έφερε μαζί του τις διάφορες εικόνες της Μεγάλης Εβδομάδας και έτσι μπορέσαμε να δούμε παραστατικά ορισμένα πράγματα που περιγράφονται στους ύμνους ή στα Ευαγγέλια.
Από το βράδυ της Κυριακής των Βαϊων μέχρι και την Μεγάλη Πέμπτη τα άμφια των ιερέων και της Αγίας Τράπεζας είναι ως επί το πλείστον μαύρα. Την Μεγάλη Παρασκευή είναι κόκκινα και στην Ανάσταση λευκά.
Από την Ανάσταση και μέχρι την Κυριακή του Θωμά γίνεται κατάλυση σε όλα, δηλαδή δεν κάνουμε νηστεία.
Από την Ανάσταση και μέχρι την Πεντηκοστή δεν γονατίζουμε στην εκκλησία.
Καλό Πάσχα και Καλή Ανάσταση
επιμέλεια: Πασχάλης Τσακίρης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου